Bunun cevâbını vermiştik. Başı ve girişi tereddütlü olduğu için tutuyoruz. (En son tutamadığım Ramazân orucunu tutmaya) diye niyyet ederiz. [En son kazaya kalan... diye de niyyet edebiliriz]. Şevvâl ayında altı gün oruç tutacaksanız, orada da tutabilirsiniz. Zilhicce ayında da tutulabilir. Bu bir sene içerisinde tutulur.

Başı ve girişi tereddüdlü olduğu için tutuyoruz. (En son tutamadığım Ramazân orucumu tutmaya) diye niyet edilir. Şevvâl ayında altı gün oruç tutulurken, tutulabilir.

Dört mezhebde de kazaya kalan oruçlar, namazlar kaza edilir. Hanefi mezhebinde kazaya kalan oruç borcu olan bunu kaza eder, başka bir şey vermez. Sadaka-i fıtr da sadece Ramazan ayına mahsus bir ibâdettir, o zaman verilir. Şafii mezhebi hanefi mezhebi gibi değildir. Kaza etmesi lazım, fakat ayrıca bir de fidye verecek. Fidye de bir avuç buğdaydır. İki tane ise iki avuç, üç tane ise üç avuçtur.

Hastalanıp ilâç alınınca oruç bozulur. Ama keffâret gerekmez, kaza gerekir

Demek ki sizdeki şeker rahatsızlığı oruç tutamayacak derecedekilerden değil. Dolayısıyla takviye alacaksanız sahûrda alır ve orucunuza devam edersiniz. Tutamayacak durumu gelirseniz, fidye verirsiniz.

Bu hastaların bazısı oruç tutabilirmiş. Sahurda takviye alıp, bunlar tutabilir. Bazılarının iki-üç saatte bir şey yemesi gerekiyor. Tabib-i müslim-i hâzık burada yetkilidir. Derse ki oruç tutamazsın, bu kişi tutmaz ve fidye verir.

Bazı şeker hastaları sahurda ve iftarda bazı ilaçları almak sûretiyle tutabiliyor. Bazılarının ise tutması mümkün değildir deniyor. Eğer böyle ise fidye verirsiniz.

Eğer bülûğ çağından itibâren bile bile, herhangi bir sebep olmadan oruç bozulmuşsa, hepsi için bir tane keffâret gerekir. Öbürlerini de kaza etmek gerekir. Kılmadığınız namâzları da, tutmadığınız oruçları da kaza edeceksiniz.

Bu ayda, yani Şevvâl ayında hadîs-i şerîflerde tavsiye edilmiş. Cenâb-ı Hak bire on verir. Bir ay oruç tutuyoruz, üçyüz güne tekâbül ediyor. Altı gün de buradan tutunca üçyüzaltmış oluyor. [Kamerî takvîmde aylar otuzbir çekmez, genelde yirmidokuz çeker, bazan otuz çeker]. Bu ayda, borç yoksa Allah rızâsı için, adak borcu varsa onu, yemîn keffâreti varsa onu veyâ kaza borcu varsa onlar, [altı gün de kazaya] niyyet edilmiş olsa hem kaza borcu ödenmiş olur, hem de Şevvâl ayında tutulup da verilecek olan oruç sevâbına kavuşulmuş olur. Ama durumu müsâid olan, kaza oruçlarını tutup, arkasına da altı gün ayrıca tutmanın mahzuru söz konusu değildir.

Bu ayda, yani Şevvâl ayında hadîs-i şerîflerde tavsiye edilmiş. Cenâb-ı Hak bire on verir. Bir ay oruç tutuyoruz, üçyüz güne tekâbül ediyor. Altı gün de buradan tutunca üçyüzaltmış oluyor. [Kamerî takvîmde aylar otuzbir çekmez, genelde yirmidokuz çeker, bazan otuz çeker]. Bu ayda, borç yoksa Allah rızâsı için, adak borcu varsa onu, yemîn keffâreti varsa onu veyâ kaza borcu varsa onlar, [altı gün de kazaya] niyyet edilmiş olsa hem kaza borcu ödenmiş olur, hem de Şevvâl ayında tutulup da verilecek olan oruç sevâbına kavuşulmuş olur. Ama durumu müsâid olan, kaza oruçlarını tutup, arkasına da altı gün ayrıca tutmanın mahzuru söz konusu değildir.

Tutarsanız sevâb olur. Tutmazsanız, [kazaya niyyet etmiş olsanız bile] Şevvâl ayında altı gün oruç tutma sevâbına kavuştunuz.

Şâfii mezhebinde farklı bir durum vardır. Hanefi mezhebinde sadece kaza edilecek. Kaza ettikten sonra da tövbe istiğfar etmek lâzım. Bu tövbelerin de kabul olabilmesi için de sadaka vermek bildiriliyor. Kaza ederken zamanı biliniyorsa söylenir, bilinmiyorsa en son kazaya kalan veya ilk kazaya kalan diye niyet edilir.

Eğer zorla, baskıyla bozduruldu ise, keffâret gerekmez. Gününe gün kaza edersiniz. Keffâret, hiçbir sebep yokken, bilerek orucu bozmanın cezâsıdır.